sobota, 18 lutego 2017

ABECADŁO Z PIECA SPADŁO

Abecadło z pieca spadło,   
                  O ziemię się hukło,
                  Rozsypało się po kątach,
                  Strasznie się potłukło:
                   I    zgubiło kropeczkę,
                   H   złamało kładeczkę,
                   B   zbiło sobie brzuszki,
                   A   zwichnęło nóżki,
                   O   jak balon pękło,
                   aż się P  przelękło,
                   T   daszek zgubiło,
                   L   do U wskoczyło,
                   S    się wyprostowało,
                   R    prawą nogę złamało,
                   W   stanęło do góry dnem
                    I udaje, że jest M ( J. Tuwim "Abecadło")
   
   Wydarzenia ostatnich dni, mocno mnie przygnębiły, nadszarpnęły moją pogodę ducha. Wasze bardzo przychylne komentarze i życzenia urodzinowe, sprawiły że łzy pociekły mi ciurkiem ale i uśmiech zagościł na ustach. Wszystkim, którzy zamieścili opinię pod poprzednim postem lub tylko go przeczytali, przesyłam „zbiorowe” podziękowanie. Jest weekend, w Warszawie mglisto, szaro i smutnawo. Szczególnie dla kogoś zamkniętego w 4 ścianach własnego mieszkania. Początek tygodnia nie był dla mnie przyjemny, dlatego pomyślałam, że spróbuję zrealizować pierwszą część pomysłu, który już od jakiegoś czasu plątał się po moich szarych komórkach.
   Gdy byłam nastolatką, w czasie spotkań towarzyskich modne były dwie zabawy oparte o wiedzę. Jedna nazywana była „Gra w państwa, miasta”, druga- grą na(w ) inteligencję. Ta druga polegała na znalezieniu w „Słowniku Języka Polskiego” słowa dłuższego od dziesięcioliterowego i ułożeniu z niego przy pomocy przestawiania liter, innych wyrazów zawartych w słowniku. Oczywiście zadanie miało swoje ograniczenia czasowe. W ramach hasła „abecadło z pieca spadło” postanowiłam znaleźć takie słowa, z których można wydzielić inne, bez przestawiania liter. Zdziwienie czytających może wywołać fakt definiowania wyrazów wyjściowych. Nie zawsze potrafimy określić jego znaczenie, gdy nas zapytają. Przyznaję, że w niniejszym wykazie są wyrazy, które były mi nieznane. Wtedy przydałoby się wyjaśnienie. A jeżeli stosujemy je w przypadku jednego wyrazu, to konsekwencja nakazuje objaśnić pozostałe, nawet wtedy, gdy wydaje nam się to niepotrzebne. Jeżeli ktoś chciałby podać swoje wyrazy na daną literę, to będzie mi bardzo miło, że podjął grę(definiowanie nie jest wymagane, to mogę wziąć na siebie). Zapraszam do zabawy, jest ona dla mnie swego rodzaju narzędziem walki ze stresem, a dla Was być może będzie chwilą relaksu.
Moje pierwsze propozycje:
(Przy niektórych wyrazach, na etapie przygotowywania,  wpisałam imiona np. Ada, Ala, lub osobowe formy czasowników dać, mieć-da, ma lub przymiotnik chore w przypadku wyrazu ANACHORETA. Jednak wymienione wyrazy nie są uwzględnione w "Słowniku języka polskiego" PWN jako samodzielne hasła dlatego zostały pominięte. Wyjątek stanowią wyrazy GARDY i CELE jako liczba mnoga haseł cela, garda).


                                                                 




ABRAKADABRA- wyraz bez treści,któremu w starożytności i średniowieczu przypisywano moc magiczną.
BRAK- 
RAK-

ACETYLEN – związek organiczny, najprostszy węglowodór nienasycony, bezbarwny, w stanie czystym bezwonny,palny gaz, stosowany w spawalnictwie oraz jako surowiec w chemicznym przemyśle organicznym.
TYLE -
LEN
TY

ADIUSTATOR – osoba dokonująca adiustacji(czyli przygotowująca tekst do druku pod względem stylistycznym, ortograficznym i graficznym).
USTA
TATO
TOR
TA

AEROPLANKTON – ogół drobnych organizmów zwierzęcych i roślinnych, takich jak małe owady,pyłek kwiatowy, zarodniki, unoszących się biernie w atmosferze z prądami powietrza.
PLANKTON
PLAN
TON
KTO

AGROKLIMATOLOGIA- dział klimatologii zajmujący się badaniem wpływu klimatu na rośliny uprawne
ROK
KLIMAT
MAT
TO

AJENTURA- przestarzale agencja czyli przedstawicielstwo jakiejś instytucji, przedsiębiorstwa, urzędu.
AJENT
JEN
TURA
TUR
TU

AKCELERACJA – (książk.) skrócenie czasu trwania zjawisk, procesów itp.;( biol. )szybsze wykształcenie się jakiegoś narządu w okresie rozwoju embrionalnego w stosunku do innych narządów lub całego organizmu; (pedag.)przyśpieszenie fizycznego i psychicznego rozwoju dzieci i młodzieży w kolejnych pokoleniach.
CELE
CEL
RACJA

ALABASTER – drobnoziarnista odmiana gipsu, minerał najczęściej białej barwy, używany w rzeźbiarstwie, a także do wyrobu naczyń i przedmiotów ozdobnych.
LABA
BAS
STER


AMARANT – kolor różowoczerwony z odcieniem fioletowym; (bot.) roślina zielna z rodziny szarłatowatych, o pojedynczych całobrzegich liściach i drobnych kwiatach zebranych w kłosowate kwiatostany, występuje w około 50 gatunkach w sferze umiarkowanej i zwrotnikowej, niektóre uprawiane jako rośliny ozdobne; inaczej szarłat(łc. z gr.)
MARA
RANT
ARA

ANACHORETA – człowiek przebywający w odosobnieniu, pędzący ascetyczne życie, poświęcone kontemplacji,modlitwom i umartwieniom;pustelnik(gr.).
NA
ET(wykrzyknik wyrażający lekceważenie, bagatelizowanie czegoś, zniechęcenie albo zniecierpliwienie: Et, mam tego dosyć! Et, co to za przyjemność!)

APLIKANTURA – (praw.) praktyka osób mających ukończone studia prawnicze, przygotowujących się do zawodu sędziego, prokuratora, adwokata, notariusza, arbitra, radcy prawnego.
PLIK
LIK(dziś tylko w wyrażeniu bez liku- bardzo dużo wiele;( żegl.) wzmocniony brzeg żagla:górny, dolny, przedni, tylny lik); ( ryb.) lina, do której bezpośrednio przymocowuje się sieć rybacką(lina osadowa).(nm.)
KANT
TURA

ARABISTYKA – nauka o języku, dziejach i kulturze Arabów.
ARAB
RAB(książk.)niewolnik, sługa(ros.)).
ARA,
BIS,
STYK,
TYKA

ASEKURACJA – zapewnienie bezpieczeństwa, zabezpieczenie(się); (sport.) zabezpieczenie sportowca przed nieszczęśliwym wypadkiem i wspomaganie w czasie wykonywania przez niego zadań sportowych;(pot.) człowiek, grupa ludzi, przedmiot, urządzenie zapewniające komuś pomoc, bezpieczeństwo w trudnych okolicznościach(np. we wspinaczce wysokogórskiej).
KURA
KURACJA
RACJA

ATAKAMIT – (miner.) zasadowy chlorek miedziowy,minerał krystaliczny barwy ciemnozielonej, ruda miedzi(od nazwy prowincji w Chile).
ATAK
TAKA
MIT
MI

AUTOKRATYZM – system rządzenia, w którym nieograniczona władza należy do jednego człowieka jest sprawowana poza jakąkolwiek kontrolą społeczną(samowładztwo); władczość jako cecha charakteru.
AUTO
KRATY
KRA
TOK

AWANGARDYZM – kierunek w sztuce XX w. zrywający z tradycją, zwłaszcza pod względem ocen estetycznych(np. futuryzm, dadaizm).
AWANGARDA
GA(wł.Ga symbol pierwiastka chemicznego gal)
GARDY
GAR

AZOTOBAKTER – (biolog.) bakteria żyjąca w glebie i w wodzie, odznaczająca się zdolnością wiązania wolnego azotu z powietrza(wzbogaca podłoże w związki azotowe).
AZOT
BAK
OBA
TO


Czy ktoś z Was spróbuje? ZAPRASZAM! :))))

30 komentarzy:

  1. Fajna zabawa - w państwa miasta graliśmy jak było "okienko" w szkole. Teraz są smartfony smartwatche smartbandy, laptopy palmtopy tablety i to co miało pomagać w komunikacji między ludźmi właśnie te relacje zakłóca

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Z wymienionych przez Ciebie urządzeń mam tylko laptopa, na którym kiedyś próbowałam rozwiązywać krzyżówki, ale ich poziom był przerażająco niski, więc odpuściłam. Jestem z innej epoki, gry elektroniczne mnie nie kręcą. Do miłego.

      Usuń
    2. Ale dzisiejsza młodzież nie zna tej gry - jestem o tym przekonana - ich kręcą inne zabawy

      Usuń
    3. Chcesz powiedzieć, że młodzież nie rozwiązuje krzyżówek? No cóż, sądząc po moim własnym synu, który marzy o najnowszym PS4, to jestem skłonna uwierzyć. Miałaś ostatnio czkawkę? Podobno ma ją ten, o kim ktoś inny intensywnie myśli, a ja to robię w odniesieniu do Ciebie. Twój post o "pomocy" nasunął mi pewien pomysł, do realizacji którego przystąpię niebawem. Ukłony.

      Usuń
  2. Często jako zadanie domowe zadawałam uczniom podobne zabawy słowne i tej osobie, która najlepiej wywiązała się z tego zadania, stawiałam ocenę bardzo dobrą.
    Podczas dalekich podróży bawiłam się z własnymi dziećmi w podobne zabawy, lecz polegały one na tym, aby podać rzeczownik zaczynający się od litery, na którą kończył się powiedziany przeze mnie początkowy rzeczownik. Np. drzwi- ircha- agat- termometr- rozejm- mąka itd.
    Życzę miłego weekendu.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Również życzę pogodnej niedzieli. Ja uwielbiam takie gry, bo to pozwala na bliskość werbalną z drugim człowiekiem, a to bardzo ważne dla mnie.

      Usuń
  3. Sama często tak robię, zwłaszcza na egzaminach, w poczekalni lub na zebraniach.
    JONOSFERA - jon, nos, sfera, ono
    TROLEJBUS - trol, lej, bus, olej
    INFORMATYKA -info, informatyk,forma, tyka, maty
    LITERATURA -litera, literat, era, tur, tura
    Serdeczności:-)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dzięki wielkie, za podjęcie "wyzwania". Podane wyrazy bardzo przemyślane, bo każde podstawowe hasło ma dużo innych słów w sobie. Do literatury dodałabym "lit"(Li-pierwiastek chemiczny, a do informatyki "mat". Uściski.

      Usuń
    2. To jeszcze coś dorzucę:
      KONTRABAS - kontra, bas, rab,on,as,
      TELEWIZJA - elew, wizja, lew,
      KARNAWAŁ - nawa, nawał, wał, ar,
      Gry elektroniczne uczą spostrzegawczości i cierpliwości, niektóre oczywiście:-)

      Usuń
    3. tak czy inaczej najbardziej wygranym będzie ten, kto umiejąc korzystać z nowoczesności, będzie umiał sięgnąć po stare sposoby(spędzania czasu), gdy nie będzie ładowarki i baterii pod ręką. Twoje kolejne propozycje są fantastyczne, serdeczne dzięki. Ukłony.

      Usuń
    4. Do LITERATURA jeszcze TIR
      LITA (skała np)
      ARTUR :)

      Usuń
  4. My bawiliśmy się tak w czasie podróży z Dzieciakami...;o)

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Mój syn niestety woli gry komputerowe. Słowo mówione czy pisane nie jest przez niego lubiane. Do miłego zobaczenia.

      Usuń
  5. Państwa miast to moja ulubiona gra! Potrzeba tylko kartki i długopisu i lecimy! Nieskromnie przyznał, że w moim gronie przyjaciół jestem mistrzem :). Często gram z mężem. Lubimy tez statki (w tym króluje mój luby). No i oczywiście wszelkie gry karciane. Ojciec nas uczył matematyki w ramach hazardu :). Super zabawa. Poza tym mamy cała szafkę gier planszowych i gramy z Karolem, Ala jak na razie rzuca za nas kostkami. W dobie wszelakiej elektroniki wolimy gry analogowe, zbliżające i budujące więzi. A wracając do państw miast, to pierwszy raz ojciec zagrał ze mną i bratem jak mieliśmy po 10 lat. Nie oszczędzał nas i nie było, że literówka lub pomyliliśmy rubryki. Budziło to ducha rywalizacji i poprawy i samodoskonalenia. A przede wszystkim uczyło przegrywać z godnością. To samo było z szachami, kartami i innymi grami. Trochę chaotycznie pisze, ale chyba zrozumiale :) pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. W "statki" też grywałam, chociaż mało chętnie gdyż najpierw siostra, a później znajomi ogrywali mnie i przepadałam z kretesem. Gry elektroniczne też wywołują ducha rywalizacji,a co do przegrywania z godnością, to nie wszyscy tak potrafią i mam tu na myśli nie tylko sferę ludyczną. Buziaki dla Wszystkich.

      Usuń
  6. Włączam się z wyrazem KATARAKTA:
    katar, ara, akta, rak, tara, kat
    Lubiłam te zabawy... Pozdrawiam ciepło, również spóźnione urodzinowe serdeczności Iwonko przyjmij proszę

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Za życzenia urodzinowe serdecznie dziękuję. Cieszę się, że przyłączyłaś się do zabawy. Pomysły wszystkich biorących w niej udział wykorzystam w przyszłości ale jeszcze brak skrystalizowania. Ukłony.

      Usuń
  7. Fajnista zabawa.
    Coś dorzucę:
    Paradygmat
    Para
    Rad
    Dyg
    Mat
    Ara
    Od tyłu -
    Dar
    Rap
    Ta
    Buziaczki ślę.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Ten pomysł na wyrazy od tyłu(gratuluję pomysłu rozszerzenia gry), sprawił, że pobiłaś rekord ułożonych wyrazów z jednego słowa bazowego, bo jest ich 8, a Jotka z podstawowego uzyskiwała 5. Gratuluję i pozdrawiam.

      Usuń
    2. Można jeszcze iść dalej i utworzyć wyrazy z rozsypanych liter:
      Tag
      Agat
      Tara
      Praga
      Tara
      Gad
      Grad
      Dryg
      Gram
      Mag
      Grat
      Gad
      Ryt
      Prym
      Tama
      Rama
      Gama
      Raz
      Trap
      Pat
      Drag
      Rata
      Rada
      Dramat

      Chyba już wszystko wykombinowałam.
      (Obudziłam się przed chwilą i zachciało mi się zabawy u Ciebie)
      Pa...

      Usuń
    3. Owszem można z wybranego wyrazu tworzyć inne przez anagramowanie, ale tym razem podstawową zasadą było nie przestawianie liter. Jeżeli kiedyś zabawimy się w tę drugą wersję zabawy, to będziesz mogła z powodzeniem rywalizować z Antonim Relskim. Nie pamiętam czy bywacie na blogu tego drugiego, ale jeżeli nie to polecam "Suma lat..." Pozdrawiam.

      Usuń
  8. Państwa i miasta. Pamiętam, też się w to bawiłam. Teraz z moją małą "Cudzoziemką" bawimy się w coś na jej poziomie, czyli wybieramy sobie jakąś literę i wypisujemy znane sobie słowa, zaczynające się od tej litery. Przy tej okazji bawiąc się wprowadzam nowe pojęcia do jej dziecięcego słownika. Oczywiście, bardzo często wygrywa Lena:))

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Znalazłaś świetny pomysł na rozbudzanie ciekawości, poszerzanie wiedzy. Moja matka zawsze wymyślała bardzo trudne słowa, a gdy się skarżyłam że nie rozumiem, odpowiadała:"cała mądrość w książkach" i wręczała encyklopedię albo słownik. Dzięki temu stałam się dociekliwa i wkroczyłam w świat książki encyklopedycznej, a nie tylko beletrystycznej. Dla Ciebie i Leny przesyłam słoneczne pozdrowienia.

      Usuń
  9. Wielce interesująca zabawa, Iwono. Osobiście "grałem" (sam z sobą) w układanie możliwie największej liczby wyrazów z dowolnie podanego. Takie zabawy w słowa rzeczywiście uruchamiają mózg, ćwiczą pamięć i wyobraźnię, lecz niestety, jak to z grami bywa, mogą one nieść z sobą niezbyt pożądane skutki, wyrażające się tym, iż przed zaśnięciem, miast przytulić się do poduchy, poszukujemy w rozmyśleniach słowa,jakiegośmy "przepomnieli", a tu zbliża się godzina duchów - północ, spać się odechciewa, zaglądamy więc do lodówki, tyjemy, niszczymy wagę.. i tak dalej i dalej :-)
    Onegdaj pobierając studia polonistyczne zapanowała pośród pozostających w mojej okolicy scholarów moda na pisanie rymowanych wierszydeł w taki, a mianowicie sposób, iż:
    - nieustalano lub (wersja trudniejsza) ustalano temat wierszydła,
    - ustalano ilość sylab w wierszu (najczęściej bywały ośmio- i trzynastozgłoskowce)
    - pierwszy, wylosowany spośród kilku (wielu) zapodawał dziewiczy wers,
    - następnie każdy z uczestników zabawy dokładał kolejne wersy - każdy po jednym, oczywiście do rymu,
    - zakończenie zabawy następowało w drodze aklamacji, kiedy to uczestnicy zabawy stwierdzali, że dzieło literackie, nad jakim pracowano, uzyskało poetycki wymiar skończoności i przystąpiono do recytacji powstałego utworu :-)
    pozdrawiam

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Twoja propozycja zabawy słowem jest nader interesująca. Wielka szkoda, że jesteś w ciągłej podróży, bo chętnie zaprosiłabym Cię do wierszowania na temat. A jak Ci się podobał tekst o Norwidzie, bo sądząc po liczbie wejść innym internautom przypadł do gustu. Pozdrawiam.

      Usuń
  10. Realista -
    atlas, astrale, saletra, taras, litera realia , laser, serial, arieta, sitara, talia, elita, talar, alert, trial, atlas, tesla, lista, stal, alias, atria, tiara, siata, astra, stara, trasa, aster, trias, siara, rasa, seria
    alta, lata, litr, list, real, lira, sala, rata, tara, seat, seta, star, ster, aria, rasa, sari
    ala, ale, ile, lei, lir, las, lis, ara, era

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Drogi Antoni szalenie ucieszył mnie fakt, że z komentarza na komentarz rozpisujesz się coraz bardziej. Nie wiem ile wynosi rekord wyrazów utworzonych z jednego, ale Twoje osiągnięcie mnie zamurowało(56). Niestety zasadą mojej zabawy było utworzenie wyrazów bez przestawiania liter, a w tym przypadku można ułożyć ich znacznie mniej. Oto moje propozycje: re, li, ta, lis, lista. Pozdrawiam najserdeczniej:-))

      Usuń
  11. Państwa -miasta pamiętam doskonale ,grałam z moimi dziećmi,a zabawa w szukanie nowych wyrazów jest bardzo fajna bawimy się czasem z moją wnusią

    OdpowiedzUsuń
  12. Bawiłem się w to dość często, choć przede wszystkim z anagramowaniem. O ile dobrze pamiętam takie zadania były również w Rozrywce – dwutygodniku szaradziarskim.

    OdpowiedzUsuń
  13. Wiele lat "Rozrywka" i wszelkie jej odmiany były moimi ulubionymi czasopismami szaradziarskimi. Jeżeli wytrwasz w cofaniu się w czytaniu notek, to trafisz pod hasłem "Moje hobby" na wspomnienia, o tym mówiące. Przyznam jednak, że tego typu zadań nie kojarzę. No ale biorąc pod uwagę fakt, że mam swoje lata, a od kilku już nie kupuję "Rozrywki", to moja "amnezja" zdaje się być uzasadniona.

    OdpowiedzUsuń