LEKCJA ŁACINY!

 

     Dla poprawienia nastroju sobie, a może i Wam, cofnę się pamięcią do lat 1974-78. Wśród licznych zajęć w ramach studiów, miałam lektorat z łaciny. Maleńka, szczuplutka, starsza pani Augustyniak, próbowała przekazać piękno języka, który dawno, dawno temu był  urzędowym, a teraz nazywany jest „martwym”. We współczesnym świecie, używają go:  nauczyciele łaciny,księża, lekarze i prawnicy. No i może nieliczne grono pasjonatów językowych, którzy znają po kilka języków, bo lubią się ich uczyć. Zawsze mówię, że nikomu niczego nie zazdroszczę, bo jeżeli ktoś coś ma, to zazwyczaj dzięki ciężkiej pracy, więc jeżeli chcę mieć to, co ten ktoś, to muszę pracować. W tym przypadku zazdroszczę poliglotom łatwości uczenia się danego języka, wytrwałości no i osiągnięcia celu.

   W procesie edukacji uczyłam się języka rosyjskiego, który zmorą stał się dla mnie dopiero na etapie licealnym. Na studiach lektorat z tego języka polegał przede wszystkim na oglądaniu filmów w wersji oryginalnej, wyświetlanych w Domu Kultury Rosyjskiej i Radzieckiej na ul. Foksal w Warszawie. Nie zbyt chętnie tam chodziłam, bo jak dla mnie było daleko i ciężko. Zawsze docierałam zmęczona i spocona. Niemniej jednak kiedy już dotarłam, to nigdy nie żałowałam, bo pomimo wydźwięku ideologicznego większości filmów, była to dobra kinematografia.

    Drugim językiem poznanym w podstawówce był niemiecki. Uczyłam się go ze strachu. Całe życie boję się, by nie powtórzył się 1939, a wtedy wyznawałam zasadę, że należy znać język swojego wroga. Z wymową miałam problemy, bo nie wiedziałam czy „ch” należy wymawiać miękko jak uczyła nauczycielka czy twardo jak kazała matka. Gramatykę znałam dobrze i nauczycielka w klasie VI-VIII, twierdziła, że „szprechała" bym doskonale, gdybym nie była leniwa i uczyła się słówek. Jak się ma ograniczone słownictwo, to nawet w języku ojczystym ma się trudności z wysławianiem. W czasie studiów posługiwanie się językiem niemieckim, ograniczało się do czytania tekstów zawodowych i poznawania słownictwa w tym zakresie.

   Wracając do łaciny, to lekcji ze szkoły średniej nie pamiętam. Dopiero zajęcia z panią Augustyniak sprawiły, że lubiłam ten język, chociaż tłumaczenie tekstów szło mi bardzo opornie. Do dziś jednak pozostał sentyment, a przetrwał w poznawaniu łacińskich sentencji, które uwielbiam. Proponuję zabawę, będziecie mogli sprawdzić, które z podanych poniżej zdań są Wam znane. Oto wybór moich ulubionych sentencji:

   AMOR VINCIT OMNIA

   BEATE VIVERE EST HONESTE VIVERE

  CAVE ME, DOMINE, AB AMICO,AB INIMICO VERO ME IPSE CAVEBO                                         

   DE GUSTIBUS ET COLORIBUS NON EST DISPUTANDUM

   LACRIMIS ADAMANTA MOVEBIS

   MAJOR SUM, QUAM CUI POSSIT FORTUNA NOCERE

   NON OMNIS MORIAR

   PER ASPERA AD ASTRA

   QUO VADIS

   SAPIENS SEMPER 

      Czy już wiesz ile znasz sentencji z tych podanych? A może masz swoją ulubioną, podaj ją w komentarzach. Dla tych, którzy mieli wątpliwości, czy dobrze przetłumaczyli, a nie mają pod ręką słownika "Łacińsko-polskiego.Polsko-łacińskiego", podaję polską wersję:

               Ad.1 Miłość zwycięża wszystko (akcent na „o” w słowie omnia)

                 Ad 2 Żyć szczęśliwie, znaczy żyć uczciwie(akcent na „i” w słowach vivere)

                 Ad.3   Strzeż mnie Boże od przyjaciół, od nieprzyjaciół sam się obronię(akcent na „o” w słowie domine)

                  Ad.4    O upodobania i kolory nie należy się spierać(akcent na u w gustibus i na drugie o w coloribus) 

                  Ad.5 Łzami skruszysz nawet diament(akcent na „a” w lacrimis)

                  Ad.6 Jestem mocniejszy od losu- nie może mi więc zaszkodzić

                  Ad.7 Nie wszystek umrę(akcent na „o”w słowie moriar)

                   Ad.8    Przez cierpienie do gwiazd. Przez cierpienie do sławy

                    Ad.9    Dokąd idziesz

                    Ad.10  Mędrzec zawsze szczęśliwy(akcent na „a' w wyrazie sapiens)

      Od czasu zakończenia edukacji minęło ponad 40 lat. Niewiele miałam okazji mówić w omówionych językach, dlatego wszystko praktycznie zapomniałam i dziś mogę mówić o znajomości danego języka w czasie przeszłym. 

1.